Rechtsvorm

De rechtsvorm van een bedrijf, onderneming of organisatie, is de juridische vorm waarin de onderneming is gegoten.

De eenvoudigste bedrijfsvorm is de eenmanszaak. Bij de eenmanszaak is de eigenaar van de zaak ook de bestuurder en is de winst of het verlies van de onderneming gelijk aan de winst of het verlies van de ondernemer.

Bij complexere rechtsvormen is er een groter onderscheid tussen de onderneming en de eigenaren of bestuurders van die onderneming.

De wetgeving in elk land bepaalt welke rechtsvormen er in de bedrijfsvoering mogelijk zijn. Toch zullen in de afzonderlijke vormen opvallende gelijkenissen voorkomen, daar de handel steeds maar internationaler van karakter wordt.

Aspecten
Als iemand een bedrijf op wil richten, kunnen de volgende aspecten een rol spelen bij de keuze van de rechtsvorm:

• Verplichting om een kapitaal te storten bij oprichting (bijvoorbeeld voor een BV)
• Kosten van oprichting (notariskosten en dergelijke)
• Mogelijkheid om verdeling van zeggenschap te regelen
• Verplichting om jaarverslagen te publiceren
• Fiscale aspecten, (bijvoorbeeld bij een BV of NV moet vennootschapsbelasting betaald worden)
• Mogelijkheid om de aansprakelijkheid van bestuurders en eigenaren te beperken
• Mogelijkheid om winst te maken (dat kan niet bij vereniging of stichting¹)¹ Een stichting mag wel ‘winst’ maken. Zo’n stichting wordt ook wel fonds genoemd. Het mag dat geld uitkeren aan derden, maar dit moet met de visie en doelstelling van de stichting passen en mag niet naar het bestuur worden uitgekeerd. Wel mag het bestuur zijn onkosten in rekening brengen.

Zonder rechtspersoonlijkheid zijn onder meer:

• Eenmanszaak
• Maatschap
• Vennootschap onder firma (VOF)- met als speciale vorm de Man/vrouw-firma
• Commanditaire vennootschap (CV)

De vennootschap onder firma en de commanditaire vennootschap hebben in België wél rechtspersoonlijkheid.

Met rechtspersoonlijkheid kennen wij in Nederland de volgende rechtsvormen:

• Besloten vennootschap (BV)
• Naamloze vennootschap (NV)
• Vereniging
• Stichting
• Coöperatie
  • Coöperatie met beperkte aansprakelijkheid (BA)
  • Coöperatie met uitgesloten aansprakelijkheid (UA)
  • Coöperatie met wettelijke aansprakelijkheid (WA)
• Onderlinge waarborgmaatschappij

Voor ieder van de types gelden bepaalde rechten en plichten. In de wet is bijvoorbeeld de aansprakelijkheid vastgelegd en de verplichting om al dan niet de jaarresultaten te moeten publiceren.